शेळ्यांना खुराक देण्याची संपूर्ण मार्गदर्शिका
शेळीपालन हा ग्रामीण भागातील एक महत्त्वाचा व नफ्याचा व्यवसाय आहे. शेळ्यांची वाढ, वजन, उत्पादन (दूध व मांस) आणि त्यांचे एकूण आरोग्य हे त्यांच्या खुराकावर थेट अवलंबून असते. योग्य प्रमाणात हिरवा चारा, कोरडा चारा, दाणेदार खाद्य, खनिजे आणि ताजे पाणी दिल्यास शेळ्यांची प्रतिकारशक्ती वाढते, रोग कमी होतात आणि आर्थिक नफा जास्त मिळतो.
चांगल्या वाढीसाठी टिप्स
-
दिवसाला किमान २ तास चरायला सोडा
-
दर ३ महिन्यांनी कृमिनाशक (Deworming)
-
शेड स्वच्छ, कोरडा व हवादार ठेवणे
-
कमी प्रमाणात पण उच्च गुणवत्तेचा चारा द्यावा
कोणत्या चुका टाळाव्यात
जास्त दाणेदार खाद्य देणे (फुगवटा/अॅसिडिटी होऊ शकते)
-
ओला किंवा बुरशी लागलेला चारा देणे
-
अचानक खाद्यात बदल करणे
-
फक्त एकाच प्रकारचा चारा देणे
✅ १. खुराकाचे प्रमुख प्रकार
शेळ्यांना संतुलित आहारासाठी कोरडा चारा, हिरवा चारा, दाणेदार खाद्य, खनिजे आणि स्वच्छ पाणी आवश्यक असते.
A. कोरडा चारा – 40%
-
कोरडी गवत
-
गहू/ज्वारीची भूसी
-
हाय (सुका चारा)
👉 पचन सुधारते व रुमेन व्यवस्थित काम करते.
B. हिरवा चारा – 40%
-
अल्फाल्फा (लुसर्न)
-
बरसीम
-
मका चारा
-
ज्वारी चारा
-
झाडांची पाने (नीम, बाभूळ, सुभाभूळ, वड – मर्यादित प्रमाणात)
👉 प्रथिने, जीवनसत्वे व खनिजे पुरवते. वाढ व दूध उत्पादन वाढते.
C. दाणेदार खाद्य (Concentrates) – 20%
गर्भवती, दूध देणाऱ्या व वाढत्या शेळ्यांना आवश्यक.
दाणेदार खाद्य मिश्रण (उदाहरण):
-
मका – 40%
गहू/बार्ली – 20%
-
तेलबिया पेंड (सोयाबीन/शेंगदाणा) – 30%
-
खनिज मिश्रण – 2%
-
मीठ – 1%
-

Comments
Post a Comment