शेळीपालन म्हणजे काय ?

-

https://ahuasbandry.blogspot.com/2025/11/goatfarmingmarathi.blogspot.com.html 




🐐 शेळीपालन म्हणजे काय? 

शेळीपालन म्हणजे शेळ्या पाळून त्यापासून आर्थिक उत्पन्न मिळवण्याचा व्यवसाय. 


 या व्यवसायातून दूध, मांस, खत, कातडी आणि शेळ्यांची विक्री यांद्वारे नफा मिळवला जातो.

🌿 शेळीपालनाचा अर्थ

शेळीपालन हा पशुपालनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
यात शेतकरी शेळ्यांचे संगोपन, प्रजनन, आहार, आरोग्य व्यवस्थापन आणि विपणन (विक्री) करतो.

🧩 शेळीपालनाचे उद्दिष्ट

  1. शेळ्यांपासून दूध आणि मांस उत्पादन मिळवणे

  2. शेळ्यांच्या उत्पन्नातून अतिरिक्त आर्थिक फायदा घेणे

  3. ग्रामीण भागातील बेरोजगारी कमी करणे

  4. सेंद्रिय खत (शेळी खत) तयार करून शेतीला उपयोग

  5. लहान शेतकऱ्यांसाठी कमी भांडवलात व्यवसाय सुरू करण्याची संधी

🐐 शेळीपालनाचे फायदे

  1. शेळीपालनासाठी जास्त भांडवल लागत नाही

  2. कमी जागेत सुरू करता येतो

  3. शेळ्यांची वाढ आणि प्रजनन वेगाने होते

  4. शेळीचे दूध पौष्टिक आणि औषधी गुणधर्म असलेले असते

  5. शेळ्या सर्व प्रकारच्या वातावरणात टिकतात

  6. बाजारात मांस आणि दुधाला कायम मागणी असते

💰 शेळीपालनातून उत्पन्न कसे मिळते

उत्पन्नाचा प्रकारउदाहरण
🥛 दूध विक्रीदररोज शेळीच्या दुधाचा दर ₹50–₹80/लिटर
🍖 मांस विक्री                शेळ्यांच्या वजनानुसार विक्री (₹500–₹800/किलो)
🧬 बोकड विक्रीप्रजननासाठी बोकड विकून नफा
💩 खत विक्रीशेळी खत शेतीसाठी विक्रीयोग्य
🐐 पिल्लांची विक्रीदर 6 महिन्यांनी पिल्ले विकून उत्पन्न

🏡 शेळीपालनासाठी आवश्यक गोष्टी

  1. योग्य जागा व गोठा

  2. स्वच्छ पाणी व संतुलित आहार

  3. आरोग्य तपासणी व लसीकरण

  4. योग्य जाती (उदा. उस्मानाबादी, सिरोही, जमुनापारी)

  5. नफा-तोट्याचे नियोजन

📈 शेळीपालन – ग्रामीण उद्योगाची संधी

भारतात ग्रामीण भागात शेळीपालन हा लघुउद्योग म्हणून वेगाने वाढतो आहे.
शासकीय योजना (उदा. NABARD, पशुसंवर्धन विभाग) द्वारे अनुदान आणि कर्ज मिळते.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Poultry Brooding – 50 MCQs Set 2

-
Image
 Poultry Brooding – 50 MCQs 1. The brooding period mainly refers to the first: a) 7 days b) 14 days c) 21–28 days d) 35 days Answer: c 2. The best indicator of correct brooding temperature is: a) Thermometer b) Chick behavior c) Litter color d) Feed intake Answer: b 3. Ideal floor temperature at chick placement: a) 21°C b) 25°C c) 28–30°C d) 35°C Answer: c 4. The zone of thermal comfort for chicks is called: a) Thermo-neutral zone b) Comfort zone c) Heat tolerance zone d) Brooding ceiling Answer: a 5. Heat stress in chicks begins when temperature crosses: a) 30°C b) 33°C c) 35°C d) 40°C Answer: c 6. A “cold chick” will mostly show: a) Open-mouth breathing b) Spreading wings c) Piling together d) Drinking excess water Answer: c 7. Brooder temperature is usually maintained by adjusting: a) Feed quantity b) Litter type c) Heat source height d) Ventilation fans Answer: c 8. The humidity must be controlled mainly to avoid: a) Feather shedding ...
Read more

Poultry Brooding – 50 MCQs set 1

-
Image
  Poultry Brooding – 50 MCQs SET 1  (Competitive Exam Level) Answers are given below each question. 1. Brooding is required for chicks up to: a) 1–7 days b) 0–4 weeks c) 4–8 weeks d) 8–10 weeks Answer: b 2. Ideal brooding temperature on day-1 is: a) 28°C b) 32°C c) 35°C d) 40°C Answer: c 3. Heat is reduced every week by: a) 1°C b) 2°C c) 3°C d) 5°C Answer: c 4. Heat must be continued until chicks maintain body temperature of: a) 37°C b) 39–40°C c) 42°C d) 45°C Answer: b 5. Brooding with mother hen is called: a) Natural brooding b) Artificial brooding c) Semi brooding d) Free brooding Answer: a 6. Equipment-based brooding is known as: a) Natural b) Artificial c) Mechanical d) Incubation Answer: b 7. Most commonly used brooder in commercial farms: a) Charcoal stove b) Gas brooder c) Electric hover brooder d) Wood stove Answer: c 8. Chicks huddle together under the brooder when: a) Heat is adequate b) Heat is excess c) Heat is insuf...
Read more

Poultry Production Terminology – 50 MCQs

-
 📘 Poultry Production Terminology – 50 MCQs 1. “Broiler” refers to birds raised for: A) Eggs B) Meat C) Breeding D) Feathers Answer: B 2. “Layer” means a bird used for: A) Meat production B) Egg production C) Hatchery D) Exhibition Answer: B 3. “Chick” refers to: A) Young bird below 1 week B) Newly hatched bird C) 10-week bird D) Layer bird Answer: B 4. “Cockerel” means: A) Adult male B) Young male C) Adult female D) Young female Answer: B 5. “Pullet” refers to: A) Young hen B) Old hen C) Male chick D) Broiler Answer: A 6. “Hen” refers to: A) Adult female chicken B) Adult male chicken C) Young chick D) Quail Answer: A 7. “Rooster” is: A) Young male B) Adult male C) Layer bird D) Vaccinated chick Answer: B 8. “Debeaking” is: A) Trimming of beak B) Trimming of nails C) Cutting of feathers D) Removal of toes Answer: A 9. “Brooding” means: A) Feeding chicks B) Artificial warming of chicks C) Vaccination D) Egg grading Answer: B 10....
Read more

Chick Arrival & Brooding Management MCQ

-
Image
 Chick Arrival & Brooding Management 1. Brooding temperature in first week? a) 25°C b) 33–35°C c) 40°C d) 20°C Ans: b 2. Best litter material for chicks? a) Sand b) Wood shavings c) Mud d) Paper Ans: b 3. Litter depth should be: a) 1 cm b) 2 cm c) 4–6 cm d) 10 cm Ans: c 4. Pre-heating shed time: a) 1 hour b) 3 hours c) 6–8 hours d) 24 hours Ans: c 5. Huddling chicks indicate: a) Heat excess b) Cold c) Disease d) Hunger Ans: b 6. Scattered chicks indicate: a) Ideal temp b) Cold c) Heat d) Hunger Ans: c 7. Ideal placement of feeders first week: a) Close to brooder b) Outside the guard c) At corners d) Near door Ans: a 8. Brooder guard height: a) 10 cm b) 30–40 cm c) 1 meter d) 2 meters Ans: b 9. First-day water should contain: a) Antibiotics b) Glucose + electrolytes c) Salt d) Oil Ans: b 10. Chick activity should be checked after: a) 10 min b) 1 hour c) 6 hours d) One day Ans: b 11. Brooding mainly required for: a) La...
Read more

Care & Management of Broilers MCQ

-
  Care & Management of Broilers MCQ Broiler farming आजच्या काळात सर्वात वेगाने विकसित होणारा livestock व्यवसाय आहे. Broilers हे जलद वाढणारे commercial birds असल्यामुळे त्यांना scientific housing, balanced feeding, proper healthcare, temperature control आणि record keeping आवश्यक असते. योग्य care मिळाल्यास broilers 35–42 दिवसात market weight आणि चांगला profit देतात. म्हणूनच broiler management समजून घेणे विद्यार्थी, शेतकरी, poultry workers आणि entrepreneurs साठी खूप महत्वाचे आहे. 1. Broilers are mainly reared for: a) Eggs b) Meat ✔️ c) Feathers d) Exhibition 2. Market age of broilers is generally: a) 12 weeks b) 6–8 weeks ✔️ c) 16 weeks d) 1 year 3. Orientation of a poultry house should be: a) North–South b) East–West ✔️ c) Diagonal d) Circular 4. Optimum brooding temperature first week: a) 20–25°C b) 32–34°C ✔️ c) 40°C d) 10°C 5. Space requirement per broiler bird: a) 2 sq.ft b) 1 sq.ft ✔️ c) 5 sq.ft d) 10 sq.ft 6. Broilers require ___% protein in ...
Read more